Gübrə nədir? Gübrənin hansı növləri var?

Gübrələr bitkilərin ehtiyaclarını qarşılamaq və torpağın münbitliyini artırmaq üçün müxtəlif növlərdə istehsal olunur. Gübrələri ümumilikdə üzvi və kimyəvi (mineral) olmaqla iki əsas kateqoriyaya ayırmaq olar. Hər iki kateqoriya içində də müxtəlif tiplər mövcuddur:

1. Üzvi gübrələr:

Üzvi gübrələr təbii mənbələrdən əldə olunur və torpağın strukturunu yaxşılaşdırmaqla yanaşı, onun qida maddələri tərkibini zənginləşdirir.

• Heyvan peyini: Mal-qara, qoyun, at və quş peyinindən əldə edilən gübrədir. Zəngin qida maddələri tərkibi ilə torpağın münbitliyini artırır.
• Kompost: Bitki qalıqları, qida tullantıları və digər üzvi maddələrin çürüyərək təbii proseslər vasitəsilə gübrəyə çevrilməsi nəticəsində yaranır.
• Yaşıl gübrə: Bitkilər yetişdirildikdən sonra torpağa qarışdırılır, beləliklə torpağı qida maddələri ilə zənginləşdirir və onun strukturunu yaxşılaşdırır.

2. Kimyəvi (mineral) gübrələr:

Kimyəvi gübrələr sənaye üsulu ilə istehsal olunur və qida maddələrinin dəqiq nisbətlərini təmin edərək bitkilərə sürətli təsir göstərir.

• Azot gübrələri (N): Azot bitkilərin böyüməsi və yaşıl kütləsinin artması üçün əsas elementdir. Azot gübrələrinə ammonium nitrat, karbamid və ammonium sulfat daxildir.
• Fosfor gübrələri (P): Bitkilərin kök sisteminin inkişafı və çiçəkləmə prosesini dəstəkləyir. Fosfor gübrələrinin nümunəsi superfosfat və diammonium fosfatdır.
• Kalium gübrələri (K): Kalium bitkilərin su balansını tənzimləyir və onların xəstəliklərə qarşı dözümlülüyünü artırır. Kalium xlorid və kalium sulfat bu gübrələrə nümunədir.
• Kompleks gübrələr: Bu gübrələr tərkibində azot, fosfor və kalium kimi əsas qida maddələrini birgə saxlayır. NPK gübrələri kimi tanınır və bitkilərin ümumi qidalanma ehtiyaclarını ödəmək üçün geniş istifadə olunur.

3. Mikroelementli gübrələr:

Bu gübrələr bitkilər üçün vacib olan, lakin kiçik miqdarda tələb olunan mikroelementləri ehtiva edir. Sink, dəmir, manqan, bor və mis kimi elementlər bu qrupa daxildir. Mikroelementlər bitkilərin sağlam inkişafını və məhsuldarlığını dəstəkləyir.

Gübrənin növü və tətbiqi torpağın xüsusiyyətlərinə, bitkilərin ehtiyaclarına və əkinçilik şəraitinə görə seçilməlidir. Düzgün gübrələmə məhsuldarlığı artırmaqla yanaşı, torpağın ekoloji tarazlığını da qoruyur.